De rol van de docent (en de student) in online onderwijs

Als docent wil je het leerproces van je student zo goed mogelijk faciliteren en begeleiden. Of het nu online is of niet. Begeleiden doe je middels contact, maar ook door het bieden van structuur en een heldere instructie. Daaraan blijkt in online situaties nog meer behoefte dan offline.

Online onderwijs vraagt een andere voorbereiding. Onder andere omdat de spanningsboog bij online lesgeven korter is, dan bij regulier lesgeven. Maar ook omdat studenten de tools misschien niet kennen. Dat vergt extra uitleg en dus tijd tijdens de les, zeker bij eerstejaars. Daarom is het belangrijk dat je de voorbereidende opdrachten, de les zelf en de afronding anders indeelt.

Online leren vraagt ook van de student een andere aanpak. Het ontwikkelen van een (nieuwe, zelfstandige, online) actieve leerhouding vraagt om extra aandacht, zowel van de student als van de docent. Ook kost het meer inspanning om met álle studenten binding te realiseren.

De technische stappen die je doorloopt in de voorbereiding van een online les zijn anders dan bij de voorbereiding van een reguliere klassikale les. In de vier voorbeelden van lesvoorbereidingen komen de inhoudelijke, technische en pedagogisch-didactische aandachtspunten samen.

Niet alle gebruikte tools worden vanuit HR ondersteund. In het overzicht hieronder staan de tools die HR ter beschikking heeft en op welke andere tools applicaties lijken.

De rol van de SLC-er in online onderwijs

De plotselinge overstap naar online studeren vraagt van studenten nieuwe sociale, digitale & mentale vaardigheden. Hoe coach je studenten hierbij? Studieloopbaancoaching is binnen de hogeschool verschillend georganiseerd. Soms zijn (alle) vakdocenten ook SLC-er. In andere gevallen zijn er dedicated coaches of is SLC geïntegreerd in een PI-lijn (Professionele Identiteit). Zorg in ieder geval voor samenwerking tussen vakdocenten en SLC-ers. Het welzijn van de student is ook een zaak voor de vakdocenten.

Met een vragenlijst kan je studenten laten nadenken over hoe ze het online studeren aanpakken. In de ‘Vragenlijst online SLC’ staan zes onderwerpen die invloed hebben op online studeren. Je vindt twee voorbeelden hoe je de vragenlijst kunt gebruiken, onder andere in Forms.

De twee lesopzetten zijn goede voorbeelden van hoe je verbinding tijdens de online lessen kunt stimuleren. In het document ‘Binding bij Global Marketing & Sales’ staan vijf inspirerende ideeën, die je kunt toepassen in SLC-lessen of tijdens projectgroepen.

In de overige hoofdstukken van dit magazine staan bij de verschillende onderwijsvormen handleidingen van bruikbare tools. Het juist inzetten van de verschillende tools is en blijft een vak apart. Lees hieronder de basistips.

Handige tips & tricks

Bedenk eerst op welke manier je je cursus wil gaan toetsen en pas daar je lessen op aan.

1. Het is belangrijk om verschillende typen contactmomenten te faciliteren. Dus niet alleen (grote) lesmomenten met online-colleges, maar ook spreekuren, werkgroepen en samenwerkingsopdrachten voor studenten.
2. Studenten hebben tijd nodig om de (nieuwe) tools te leren kennen. Besteed hieraan tijd en aandacht.
3. Zorg voor afwisseling in werkvormen/opdrachten.
4. Maak ook in de voorbereiding en afronding van het college gebruik van samenwerkingsopdrachten. Je bent dan niet de enige die uitval van studenten kan signaleren.
5. Differentieer op niveau én op inhoud of werkwijze. Op die manier kunnen studenten een opdracht maken die het beste past bij hun werksituatie op dat moment.
6. Zorg in iedere les voor een duidelijke afsluiting. Sta bewust stil bij wat je van studenten na afloop van de bijeenkomst verwacht.
7. Bekijk de praktische tips om online leren te stimuleren.

Meer informatie

Wil je meer informatie over het herontwerp van je cursus en online lesgeven? Bekijk dan het door WOLT en Irene van der Spoel georganiseerde webinar van 9 april dat hierover gaat.

Materiaal bij het webinar van Irene van der Spoel vind je via Todays Teaching Tools. Hier wordt helder in het Nederlands uitgelegd hoe je goede online lessen kunt verzorgen.

Tony Bates gaat in “the 10 fundamentals of teaching online for faculty and instructors.” niet alleen in op de vraag hoe zorg ik voor goede lessen, maar ook op mogelijke reserves van collega’s ten aanzien van online/blended onderwijs.

Wil je niet alleen kijken naar herontwerp van je les, maar wil je werken aan herontwerp van je hele cursus of zelfs, nu je de smaak te pakken hebt, je hele curriculum? Kijk dan eens op www.wolt-addie.nl. Hier vind je uitleg over hoe collega’s de vernieuwing van hun onderwijs aanpakten met behulp van de stappen Analyse, Design, Develop, Implement en Evaluate. Ook kun je terecht bij Gilly Salmon. Zij heeft met haar Carpe Diem methode een manier ontwikkeld om snel met een divers team te komen tot een samenhangend curriculum wat op basis van blended onderwijs wordt verzorgd.

Ben je geïnteresseerd in de veranderende wisselwerking docent-student? Lees dan het Engelstalige rapport ‘Sage on the Stage’ to ‘Guide on the Side’: A good start’.

Meer informatie over inclusieve pedagogiek en didactiek, lees je in de nieuwsbrief ‘All Inclusive: themanummer: online inclusieve pedagogiek en didactiek’.

Tuitt, F.: Realizing a More Inclusive Pedagogy.

Bastiaansen, L. en Bruining, T: Aandachtige betrokkenheid bij leerlingen in tijden van Corona. (2020)